Elazığ, Harput (Eski Elazığ) , Mamurat’ül Azizi, El- Aziz

Harput'tan Elazığ

Büyük doğu seyahatim  en lezzetli yerlerinden biriydi. Keban yolunda bir bağ evinde yiyerek, içerek, damda yatarak ve türkü söyleyerek geçti günlerim.

Bahçeden topladıklarımızla yaptığımız yemekler, kuyudan gelen buz gibi su, zaman zaman hazar gölünün manzarası ve daha neler neler…gelin şu söylediğimiz türkülere beraberce bir göz atalım derim J

Elazığ’da Müzik Türküler

Klasik türk müziği enstürmanları ile  icra edilen Harput türküleri pek meşhurdur. Kürsübaşı gecesi denilen  bu meclislerde mahalli türküler okunur. Meşk akşamları da denilen bu gecelerde muzikinin yanında öncelikle dargınlar barıştırılır, istişare ve yardım hususları halledilip sonrasında ikramlar başlar ve bunlarda muhabette cila olur. Fasıl şeklinde gerçekleştirilen meşkler “Harput peşrev”i ile  başlayıp, türkülerle devam eder.

  “Kar mı yağmış şu Harput’un başına”, “Mamoş”, “Burası Huş’tur” yörenin önemli türkülerden bazılarıdır. Harput’tan Yemen’e giden askerler için yazılan “Burası Huş’tur” türküsü yörenin en çok bilinen ama yöreye ait olduğu bilinmeyen türküsüdür.

Harput türkülerinde Türk müziğindeki bir çok muhtelif makamında eserleri mevcuttur.  “Türk” müziği içerisinde Harput’un önemli bir yeri vardır. Çünkü Harput müziğinin  nev-i şahsına münhasır yapısı Türk müziği için başka bir ahenktir.

“ Hüseynik’ten çıktım şeher yoluna

   canağrısı tesir etti koluma

   yaradanım merhamet et kuluma

   yazık oldu yazık şu genç ömrüme

   bilmem şu feleğin bana cevri ne ? ”

Elazığ beyaz biberi

Elazığ’ın kendi biber tohumundan ince kabuklu, etli, lezzetli dolmalık biber çeşidi… 4. ayda sediri (biber fidesi) dikilir, 2 ay sonra mahsulunu verir. Bu biberler taze olarak yendiği gibi ayni zamanda kışında kullanılmak üzere  kurutulur.

Hazar Gölü

Valla ne diyim ben burda böyle bir göl olduğunu unutmuşum hatta sanırım bilmiyordum. Manzarası, suyu, rengi gerçekten görülmeye değerdi. Kenarımdaki yazlık evler, bahçeler, serinlik  ve sakinliğide hep orda kalma hissiyatı uyandırıyordu. Sanırım Elazığ’a tekrar gidersem kalmak isteyeceğim yer Hazar gölü kıyıları olur.

Kahvaltı

sac ocağımız ve enfes biber kavurması

Biber kızartması

Elazığ biberi ilk önce delinip içine tuz konulur. Yöre tereyağında kızartılır. Daha sonra üzerine kabuğu doğranmış domates ilave edilip beraberce pişirmeye bırakılır. Piştiği tavada servis edilir.

Patila

Elle açılan yufka gözleme gibi patatesli, kıymalı, çökelekli hazırlanır. Tereyağı ve sütle hazırlanan sos pişmeden önce patilalara sürülür. Pişenler üstüste konulup dilimlenerek servis edilir.

Fasulye kavurması

Taze fasulye önce haşlanır sonra tereyağında soğanla kavrulup üzerine yumurta kırılarak servis edilir.

Kuru biber kavurması

Yazdan doğranıp kurutulan biber kışın haşlanıp süzüldükten sonra tereyağında haşlanarak servis edilir. soğanlı ve salçalı tarifide mevcuttur.

Elazığ’da yemekler

Yediğim her şey fazlsıyla lezzetliydi. Bunda iki ana neden var birincisi kaldığım evdeki Nilgün  hanımın el mahareti diğeride Elazığ’ın sebzesi meyvesi, suyu… bir de her şeyi pişirdiğimiz sac ocağınıda unutmamak gerekir.

Elazığ'da akşam soframız

Erişte çorbası

Un, su ve tuzla tutulan sert hamurdan yapılan erişte, kışlık kavurma, domates salçası ve kuru nane ile yapılan bir erişte çorbası         

Taze sebze dolması

Mevsim sebzeleri, yağlı kıyma ve bulgurla yapılan dolmanın içinde çekilmiş kuru Elazığ yeşil biberi muhakkak konuluyor. 

Sırın

Yufka ekmekler rulo haline getirilip bir parmak kalınlığında kesilip tepsiye dizilir. Üzerine az sarımsaklı yoğurt dökülüp beklenir. Daha sonra yakılmış Elazığ tereyağı eklenir.

Harput köftesi (iri köfte)

Ince bulgur, reyhan, Elazığ acı kuru yeşil biberi, soğan, yağsız kıyma ve kıyılmış maydanoz beraberce sui le  yoğrulur. Nohuttan büyük köfteler haline getirilip salçalı terayağlı az suda pişirlir. Ayni zamanda da haşlanmadan da tüketiliyor.

Üfeleme

Yufka ekmek üfelenip bekler diğer tarafta haşlanmış tavuk suyuyla ekmekler ıslanır. daha sonra tereyağı yakılır ve içine haşlanan didiklenen tavuklar ilave edilip, ekmekelerin üzerinde servis edilir.

Gömme

Elazığ ev yufkası kat kat açılır ve her kata kışlık kavurmalı iç konulur. Yaklaşık 15- 20 kat bu işlem devam eder. Üzerine teyeyağı eklenip fırında pişirip servis edilir.

Dilim dolma

Kıyma nın içine acı biber ve tuz ile yoğrulur. Ufak ufak köfteler haline getirilir. Patlıcan küp küp kızartılır ve içine hazırlanan köfteler konulup elle skılır ve tencereye konulur. Üzerine domates ve biber konularak pişirilir.

Süslü fidoş

Patlıcan kızartılır hazırlanan köfteler domates ve biberle topside fırınlanır. islim kebabının köfteli hali denebilir.

Elazığ içli  köfte

Yağlı kıyma kavrulur. Içine tereyağı, bol soğan ilave edililir. En son baharatlari salça ve ceviz içine eklenir. diğer yanda yağsız kıyma ve ince bulgur yoğrulur ve ceviz büyüklüğünde parçalar koparılıp ortasına kavrulan kıymadan konulup kapanır. Tereyağlı, salçalı az suda haşlanarak suyu ile beraber servis edilir.

Nohutlu köfte

Nohut el değirmenin de çekilir. Sonra sıcak su ile açılır. Reyhan, soğan, salça ve bulgurla yoğrulur. Sonra iri köfteler suda haşanır ve tereyağı ile servis edilir.

Söğültme

Közlenmiş patlıcan daha sonra sarımsak ve tereyağında on beş dakika daha kavrulup servis edilir.

Soğan dolması

İri soğanlar haşlanır. Kıyma ince bulgur ve bahartlar yoğrulup elle sıkılır. Sıkılan köftelere haşlanan soğanlara sarılır ve tencereye dizilir. Salçalı su ile pişmeye bırakılır. Son 10 dakika da suda bekletilen sumak süzülerek eklenir ve pişirilip servis edilir.

Tepsi balcanı

Patlıcanlar küp küp kesilip kızartılır. Kızaran patlıcanların yarısı tepsiye dizilir. Üzerine domates biber eklenir. Diğer yanda kıyma, soğan, karabiber tuz yoğrulup domateslerin üzerine serilip tekrar domates biber ve en üstede patlıcanlar dizilir. 1 çay bardağı su ile fırınlanır.

Peynir Ekmek

Taze yağlı koyun peyniri 1 gün bekletilir. Şekerle karışan peynir fırına yollanır. Fırıncı lavas ekmek hamuruna pide haline getirip servis edilir.

Dutunu

Dut kurusu dibekle dövülür ve elenir. Daha sonra acı badem suda haşanıp tatlandırır ve dutu ununu beraber kat kat tenekelere dizilir. Özellikle kışın kat kat çıkarılıp yenilirdi.

Taş ekmeği

Hazırlanan akıtma hamuru tek tek ve çok ince kızartılır. Kızaran akıtmalar üst üste konulurken arasına ceviz ve tereyağı eklenir. ve şerbetle servis edilir. eskiden taş üzerinde yapıldığı için ismi taş ekmeği olarak bilinir.

Hazar'dan Harput